Νομικά νέα

09Sep
2016

Η κατάσχεση εις χείρας του ΙΚΑ ως τρίτου

Με το άρθρο 21 του ν. 2972/2001 ορίσθηκε ότι επί κατασχέσεως εις χείρας του ΙΚΑ ως τρίτου εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις του άρθρου 95 του ν. 2362/1995 περί Δημοσίου Λογιστικού, που διέπει τις κατασχέσεις στα χέρια του Δημοσίου ως τρίτου. Ήδη το άρθρο αυτό έχει καταργηθεί και πλέον η κατάσχεση εις χείρας του Δημοσίου ως τρίτου (κατά συνεπεία και εις χείρας του ΙΚΑ ως τρίτου) ρυθμίζεται από το αρ. 145 Ν. 4270/2014 που αντικατέστησε το παραπάνω άρθρο 95. Σύμφωνα με αυτό, η κατάσχεση χρηματικής απαίτησης εις χείρας του Δημοσίου, ως τρίτου, γίνεται, τηρουμένων και των λοιπών όρων και προϋποθέσεων, οι οποίες προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία, με κοινοποίηση του κατασχετηρίου σωρευτικά:α. στην αρμόδια για την πληρωμή της συγκεκριμένης οφειλής του Δημοσίου υπηρεσία ή στην οικεία χρηματική διαχείριση β. στις αρμόδιες, για τη φορολογία εισοδήματος τόσο του καθ’ ου η κατάσχεση, όσο και του κατασχόντος, Δ.Ο.Υ. Στην περίπτωση του ΙΚΑ εξάλλου, το ίδιο το άρθρο 21 Ν. 2972/2001 ορίζει ότι το κατασχετήριο κοινοποιείται προς τη Γενική Διεύθυνση Οικονομοτεχνικών Υπηρεσιών του I.Κ.Α.

Η κατάσχεση εις χείρας του Δημοσίου ολοκληρώνεται μόνο από την ημερομηνία κοινοποίησης του κατασχετηρίου στην αρμόδια για την πληρωμή της συγκεκριμένης οφειλής του Δημοσίου υπηρεσία, η οποία όμως, για να είναι έγκυρη, πρέπει αφενός μεν να γίνει χρονικά τελευταία από τις αναφερόμενες στην ίδια παράγραφο λοιπές κοινοποιήσεις και αφετέρου να συνοδεύεται από νόμιμα από αρμόδιο δικαστικό επιμελητή επικυρωμένα αντίγραφα των επιδοτηρίων όλων των κατά τις διατάξεις του παρόντος άρθρου αναγκαίων προηγουμένων εγκύρων επιδόσεων του κατασχετηρίου αυτού στις ανωτέρω Δ.Ο.Υ., χωρίς να απαιτείται πρόσθετη κοινοποίηση του κατασχετηρίου στον Υπουργό Οικονομικών (άρθρο 5 του διατάγματος της 26.6/10.7.1944 «Περί Κώδικος των Νόμων περί Δικών του Δημοσίου»). Κατά την παρ. 5 του ιδίου άρθρου «Η μη τήρηση των διατάξεων του παρόντος άρθρου επάγεται την ακυρότητα της εις χείρας του Δημοσίου κατάσχεσης…λαμβανομένων υπόψη υπό των δικαστηρίων και αυτεπάγγελτα», ενώ σύμφωνα με την ίδια διάταξη, «Επί άκυρης εις χείρας του κατάσχεσης, το Δημόσιο δεν υποχρεούται σε καμία δήλωση.» Από τις ειδικές διατάξεις της ανωτέρω παρ/φου σε συνδυασμό με τις γενικές διατάξεις του ΚΠολΔ. προκύπτει ότι για την επιβολή κατασχέσεως στα χέρια του ΙΚΑ ως τρίτου απαιτούνται οι επιδόσεις προς όργανα ή υπηρεσίες του Δημοσίου και του ΙΚΑ που αναφέρονται στο άρθρο 145 του Ν. 4270/2014, όπως επανακαθορίστηκαν με το άρθρο 21 παρ. 2 του ν. 2972/01 και επιπλέον η επίδοση του κατασχετηρίου προς τον καθ` ου η εκτέλεση. Οι συνέπειες της παραλείψεως κάποιας από τις επιδόσεις του άρθρου 145 Ν. 4270/2014 πρέπει να ενταχθούν στο σύστημα της κατάσχεσης στα χέρια τρίτου και των δικονομικών ακυροτήτων του ΚΠολΔ, λαμβανομένου υπόψη του σκοπού καθεμιάς από αυτές. Έτσι στην θέση του τρίτου, προς τον οποίο γίνεται η συστατική της κατασχέσεως επίδοση κατά το άρθρο 983 παρ. 1 του ΚΠολΔ., τίθεται ενόψει όσων προαναφέρθηκαν η Γενική Διεύθυνση Οικονομοτεχνικών Υπηρεσιών του ΙΚΑ, στην οποία προσδίδεται κάποια νομική αυθυπαρξία αν και δεν αποτελεί αυτοτελές νομικό πρόσωπο. Ο Διευθυντής της υπηρεσίας αυτής είναι το όργανο που εκπροσωπεί το ΙΚΑ στην συγκεκριμένη περίπτωση. Κατά συνέπεια η παράλειψη της προς την υπηρεσία αυτή κοινοποίησης του κατασχετηρίου απολήγει στο ανυπόστατο, το οποίο προτείνεται από οποιονδήποτε έχει έννομο συμφέρον. Αντίθετα η παράλειψη των λοιπών κοινοποιήσεων του ιδίου άρθρου, που αποβλέπουν στην ενημέρωση των υπηρεσιών προς τις οποίες απευθύνονται για την αποτροπή βλάβης του ν.π.δ.δ., καθιστά άκυρη την κατάσχεση και η ακυρότητα αυτή είναι απόλυτη και λαμβάνεται υπόψη αυτεπαγγέλτως από τα δικαστήρια, χωρίς να προϋποθέτει και το στοιχείο της βλάβης (144/2012 ΜΠρΛιβ, βλ. ΕΑ 1582/06 και Π. Γέσιου – Φαλτσή ΕλΔ. 43.1254, Βαθρακοκοίλης, ΕρμΝομ. ΚΠολΔ. άρθρο 982, παρ. 36, πρβλ. επίσης υπό το προϊσχύον δίκαιο Ι. Μπρίνια ο.π. άρθρο 982, παρ. 445, σελ. 1295 σε συνδ. με σελ. 1300). Τέλος, ως προς τα τυπικά στοιχεία, στο κατασχετήριο εις χείρας του Δημοσίου, πρέπει αναγκαία να αναφέρεται σαφώς η ακριβής αιτία της οφειλής του Δημοσίου, το πρόσωπο του δικαιούχου της σχετικής απαίτησης με την ακριβή διεύθυνσή του και το ποσό αυτής, καθώς και ο αριθμός φορολογικού μητρώου τόσο του κατάσχοντος, όσο και του καθ’ ου η κατάσχεση.Η προθεσμία υποβολής της, κατ’ άρθρο 985 παραγράφου 1 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, δήλωσης του Δημοσίου, ως τρίτου, είναι τριάντα (30) ημέρες και αρχίζει από την επομένη της επίδοσης του κατασχετηρίου στην αρμόδια για την πληρωμή της συγκεκριμένης οφειλής του Δημοσίου υπηρεσία, ο προϊστάμενος της οποίας είναι αρμόδιος για την υποβολή της ανωτέρω δηλώσεως στη γραμματεία του ειρηνοδικείου του τόπου όπου εδρεύει η υπηρεσία.

Αικατερίνη Α. Βασιλοπούλου

Δικηγόρος Αθηνών

Master 2 Université Toulouse I