Νομικά νέα

06Jul
2016

Καταλογισμός (συμψηφισμός) αποδοχών υπερεργασίας, νυχτερινής εργασίας, εργασίας την Κυριακή και τις αργίες στις υπέρτερες των νομίμων αποδοχές

Κατά τη διάταξη του άρθρου 8 παρ.4 του ν.δ. 4020/1959, είναι άκυρη κάθε συμφωνία μεταξύ εργοδότη και μισθωτού, με την οποία οι αμοιβές ή αποζημιώσεις, που οφείλονται στο δεύτερο για νόμιμη ή παράνομη υπερωρία, θα καλύπτονται εν όλω ή εν μέρει με την καταβολή αποδοχών, που είναι υψηλότερες από τις ελάχιστες νόμιμες.

Από την ίδια διάταξη εξ αντιδιαστολής συνάγεται ότι δεν απαγορεύεται η συνομολόγηση συμφωνίας καταλογισμού, στις καταβαλλόμενες, υπέρτερες των νομίμων, αποδοχές, όσων προσαυξήσεων δικαιούται ο μισθωτός για πρόσθετη απασχόλησή του λόγω υπερεργασίας (ΑΠ 1254/2013, ΑΠ 220/2007, ΑΠ 1129/2007 ΤΝΠ ΔΣΑ). Ο συμβατικός δηλαδή καταλογισμός (συμψηφισμός) της αμοιβής υπερεργασίας με τον υπέρτερο του νομίμου καταβαλλόμενο μισθό είναι επιτρεπτός. (ΑΠ 429/10, ΑΠ 1413/09)

Περαιτέρω, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1 παρ.2 και 2 παρ.2 της, κατ’ εξουσιοδότηση του Ν. 28/1944, εκδοθείσας υπ’αρ. 25825/1951 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας, οι προβλεπόμενες προσαυξήσεις για παροχή εργασίας κατά τις ημέρες υποχρεωτικής ανάπαυσης, τις Κυριακές ή αργίες και κατά τη διάρκεια της νύκτας, δεν συμψηφίζονται προς τις καταβαλλόμενες αποδοχές, που ενδεχομένως είναι ανώτερες των νομίμων, ελαχίστων ορίων μισθών και ημερομισθίων. Κατά την αληθή έννοια, όμως, των διατάξεων αυτών, απαγορεύεται μόνον ο εκ μέρους του εργοδότη, μονομερής καταλογισμός των τυχόν καταβαλλόμενων, υπέρτερων των νομίμων, αποδοχών, προς τις οφειλόμενες προσαυξήσεις από την παρασχεθείσα εργασία κατά τις Κυριακές, τις εξαιρετέες ημέρες και τις νύκτες.

Αντίθετα, δεν απαγορεύεται η συνομολόγηση μεταξύ εργοδότη και μισθωτού ότι με τις καταβαλλόμενες, υπέρτερες των νομίμων, αποδοχές θα καλύπτεται και κάθε προσαύξηση, η οποία ήθελε προκύψει από την παροχή εργασίας κατά τη νύκτα, τις Κυριακές και αργίες,  κλπ, κατά τη διάρκεια της σύμβασης. Μια τέτοια συμφωνία, περί καταλογισμού των υπέρτερων αποδοχών στις τυχόν οφειλόμενες προσαυξήσεις για επί πλέον εργασία (πλην νομίμων ή παρανόμων/κατ’ εξαίρεση υπερωριών), δεν αντίκειται στις διατάξεις των άρθρων 3, 174, 664 και 679 ΑΚ, εφ’ όσον ο μισθωτός, με τη συμφωνία αυτή, λαμβάνει τα οριζόμενα από τις νομοθετικές ή συλλογικές, κανονιστικές ρυθμίσεις ελάχιστα όρια αποδοχών και προσαυξήσεων (ΑΠ 180/2015, Ολ ΑΠ 87/1971, ΑΠ 1208/2013, ΑΠ 1321/2006).

Επιπλέον όμως, πάγια είναι πλέον η άποψη των πολιτικών δικαστηρίων ότι είναι επιτρεπτή η συνομολόγηση εκ των προτέρων ειδικής συμφωνίας μεταξύ εργοδότη και μισθωτού ειδικής συμφωνίας με την οποία θα καταβάλλεται στο μισθωτό κατά μήνα ορισμένο χρηματικό ποσό, πέρα από το μισθό που του οφείλεται με την οικεία ΣΣΕ ή ΔΑ κλπ, για να καλύψει την πρόσθετη αμοιβή από την εργασία του τις Κυριακές και τις εξαιρέσιμες εορτές καθώς και για την στέρηση της εβδομαδιαίας ανάπαυσής του.

Μάλιστα, κατά την υπ’αρ. 1218/2003 απόφαση του ΑΠ δεν απαγορεύεται «η συνομολόγηση μεταξύ εργοδότη και μισθωτού συμφωνίας, κατά την οποία θα καταλογίζεται από τον εργοδότη η προσαύξηση για την παρεχομένη εργασία κατά τις Κυριακές, εξαιρετέες ημέρες και νύκτες στις μεγαλύτερες αποδοχές που λαμβάνει ο μισθωτός. Η συμφωνία αυτή δεν αντίκειται στις διατάξεις των αρ. 3, 174, 664 και 679 ΑΚ, εφόσον οι μεγαλύτερες αποδοχές καλύπτουν τις νόμιμες αποδοχές μετά των προσαυξήσεων για την παρασχεθείσα κατά τις Κυριακές και εξαιρετέες ημέρες και νύκτες εργασία (ΕΕΔ 2004, σελ 1425, Λαναράς, ο.π. σελ. 548)

Αικατερίνη Α. Βασιλοπούλου

Δικηγόρος Αθηνών

Master 2 Université Toulouse I