Νομικά νέα

25Jun
2016

Οι σημαντικότερες αλλαγές στο καθεστώς των προσωπικών εταιριών υπό το πρίσμα του Ν. 4072/2012

Οι προσωπικές εταιρίες αποτελούν μια δοκιμασμένη και επιτυχημένη μορφή επιχείρησης στην Ελλάδα, για πάνω από 50 έτη.

Μέχρι πρότινος, η λειτουργία τους διεπόταν από τις περί εταιριών διατάξεις του Αστικού Κώδικα, τις διατάξεις του Εμπορικού Νόμου και τις εκάστοτε «κατευθυντήριες γραμμές» που διέπλαθε η νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων.

Το «καταστάλαγμα» της επί μακρόν εύρυθμης λειτουργίας τους, μέσα από την πρακτική της αγοράς αλλά και την δικαστηριακή πρακτική, σε συνδυασμό με τις σύγχρονες αντιλήψεις της αγοράς, προσπάθησε να αποτυπώσει – επιτυχώς, ως φαίνεται- ο Ν. 4072/2012, δημιουργώντας έναν «κώδικα» ή, επί το ορθότερον, ένα νομοθετικό πλαίσιο λειτουργίας των προσωπικών εταιριών.

Στην παρούσα προσέγγιση, επιχειρείται η ανάδειξη σημαντικών ρυθμίσεων που απαντώνται στην καθημερινή πρακτική.

Αδημοσίευτη (de facto) ΟΕ

Το ζήτημα των αδημοσίευτων ομορρύθμων εταιριών, είχε απασχολήσει πολλάκις τη νομολογία, η οποία είχε λάβει μια σταθερή θέση επ’αυτών. Τη θέση αυτή, εμπλουτισμένη και διασαφημένη, αποτύπωσε ο νέος νόμος, προστατεύοντας τους συναλλαχθέντες με αυτήν καλόπιστους τρίτους, αφού προέβλεψε ότι οι διατάξεις των ο.ε. ισχύουν – έναντι των τρίτων- και για τις αδημοσίευτες ο.ε., ενώ προσέδωσε σε αυτές ικανότητα δικαίου και πτωχευτική ικανότητα.

Η λύση της εταιρίας με καταγγελία ενός εταίρου

Η εντύπωση ότι η δυνατότητα αυτή καταργήθηκε είναι εσφαλμένη. Η υπό τινός εταίρου καταγγελία της ορισμένου χρόνου ομόρρυθμης εταιρίας, με την επίκληση σπουδαίου λόγου, εξακολουθεί να επιφέρει την άμεση λύση της, υπό την προϋπόθεση ότι κάτι τέτοιο προβλέπεται στο καταστατικό αυτής. Διάφορο είναι το ζήτημα εάν η ανυπαρξία σπουδαίου λόγου, μπορεί να γεννήσει δικαίωμα αποζημίωσης τινός εκ των εταίρων, σε βάρος αυτού που κατήγγειλε και εν τέλει προκάλεσε την λύση της εταιρίας.

Σε αντίθετη περίπτωση, δηλαδή, όταν το καταστατικό δεν προβλέπει την κατά τα ανωτέρω λύση της εταιρίας, μπορεί αυτή να καταστεί εφικτή με πρωτοβουλία ενός εκ των εταίρων, ακολουθώντας υποχρεωτικά την δικαστική οδό, αφού απαιτεί την κατάθεση σχετικής αίτησης του εταίρου προς το δικαστήριο και την επίκληση από πλευράς του σπουδαίου λόγου που να δικαιολογεί την λύση της εταιρίας. Η ύπαρξη ή μη του λόγου αυτού εναπόκειται στην κρίση του δικαστηρίου. Μάλιστα, στην περίπτωση της ύπαρξης σπουδαίου λόγου στο πρόσωπο τινός εκ των εταίρων, το Δικαστήριο έχει τη δυνατότητα, σε συνέχεια σχετικού αιτήματος των λοιπών εταίρων, αντί της λύσης της εταιρίας, να διατάξει τον αποκλεισμό του εταίρου!

Θάνατος, πτώχευση εταίρου

Αντίθετα με τα όσα προβλέπουν τα άρθρα 773, 775 ΑΚ, γεγονότα στο πρόσωπο ενός εταίρου, όπως ο θάνατος, η πτώχευση κλπ., με το νέο νόμο δεν επιφέρουν την (ακούσια) λύση της εταιρίας, αλλά την έξοδο του εταίρου από αυτήν, με την επιφύλαξη αντίθετης ρύθμισης στο καταστατικό. Σε περίπτωση συνέχισης της εταιρείας με τους κληρονόμους θανόντος εταίρου κάθε κληρονόμος μπορεί να εξαρτήσει την παραμονή του στην εταιρεία από το αν θα λάβει τη θέση ετερόρρυθμου εταίρου. Εφόσον οι εταίροι δεν κάνουν δεκτή την πρόταση, ο κληρονόμος μπορεί να εξέλθει από την εταιρεία

Εκούσια έξοδος εταίρου

Κάθε εταίρος μπορεί με δήλωσή του προς την εταιρεία και τους λοιπούς εταίρους να εξέλθει από την εταιρεία, εκτός αν προβλέπεται διαφορετικά στο καταστατικό, όμως η καταβολή σε αυτόν, της εταιρικής του μερίδας, εφόσον πρόκειται για εταιρία ορισμένου χρόνου, εξαρτάται από την συνδρομή σπουδαίου λόγου.

Μονοπρόσωπη Ο.Ε;

Στην περίπτωση που η ομόρρυθμη εταιρία είναι διμελής, και εξέλθει (αποχωρήσει) εκούσια ένας εκ των εταίρων, δίνεται πλέον μια προθεσμία 2 μηνών στον εναπομείναντα εταίρο, να εξεύρει νέο συνεταίρο, δημοσιεύοντας την είσοδό του στη εταιρία στο ΓΕΜΗ, εντός της ανωτέρω προθεσμίας.

Εάν αυτή παρέλθει άπρακτη, η εταιρία λύεται αυτοδίκαια.

Όπως είναι εύλογο, ο νομοθέτης δημιούργησε ένα σαφέστερο νομικό πλαίσιο λειτουργίας της ομόρρυθμης εταιρίας, χωρίς όμως αυτό να καθίσταται ασφυκτικό για τα μέλη της, στα οποία έδωσε τη δυνατότητα να παρεκκλίνουν από αυτό, εισάγοντας διαφορετικούς όρους στο καταστατικό της εταιρίας. Τούτο το τελευταίο, η ελευθερία δηλαδή διαμόρφωσης των εσωτερικών σχέσεων, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες κάθε εταιρίας, αναδεικνύει τη σημασία κατάρτισης ενός καταστατικού που δεν μπορεί να είναι τυποποιημένο για κάθε εταιρία, αλλά θα είναι προσαρμοσμένο στο αντικείμενο εργασιών της, στις ιδιαίτερες ανάγκες της καθώς και στις προσωπικές σχέσεις μεταξύ των εταίρων.

Η σύνταξη ενός σωστού καταστατικού είτε στο στάδιο ίδρυσης μιας εταιρίας, είτε με την ευκαιρία μιας τροποποίησης αυτού, διαφυλάσσει τόσο την εταιρία όσο και τα συμφέροντα των μελών της και απομακρύνει το ενδεχόμενο διενέξεων και προσφυγής στα δικαστήρια.

Αικατερίνη Α. Βασιλοπούλου
Δικηγόρος Αθηνών – Master 2 Université Toulouse I