Νομικά νέα

02Sep
2016

Η αυτοδίκαιη άρση του ασφαλιστικού μέτρου κατά το άρθρο 729 παρ. 5 ΚΠολΔ

Σύμφωνα με το άρθρο 729 παρ. 5 εδ. 2 του ΚΠολΔ μέσα σε εξήντα ημέρες από την επίδοση της απόφασης που επιδικάζει προσωρινά απαίτηση (π.χ. διατροφή) ο υπέρ ου η προσωρινή επιδίκαση έχει υποχρέωση ασκήσεως τακτικής αγωγής για την οριστική διάγνωση της απαιτήσεως αυτής. Κατά τη ρητή δε επιταγή του άρθρου «η απόφαση παύει αυτοδικαίως να ισχύει, αν περάσει άπρακτη η προθεσμία αυτή». Πιο συγκεκριμένα αίρονται οι έννομες συνέπειες της αποφάσεως που τα διατάσσει, η οποία αποδυναμώνεται από κάθε ισχύ. Ταυτόχρονα αίρονται αυτοδικαίως τα ασφαλιστικά μέτρα που ήδη τυχόν επιβλήθηκαν. Έτσι, αίρεται η υποχρέωση του καθ’ου για πράξη, παράλειψη ή ανοχή και γενικότερα για συμμόρφωση με τις ρυθμίσεις και τα μέτρα που διατάχθηκαν με την απόφαση των ασφαλιστικών μέτρων (ορ. Δ. Κράνη, Η μετενέργεια των ασφαλιστικών μέτρων, Αρμ 2003, σελ. 1393)

Εφόσον η προσωρινή επιδίκαση της απαίτησης γίνεται πάντοτε ενόψει της τακτικής αγωγής που θα ακολουθήσει, η τακτική αγωγή πρέπει να έχει ως αντικείμενο τις απαιτήσεις που επιδικάσθηκαν προσωρινά σε όλη την ποσοτική και χρονική έκτασή τους. Σε αντίθετη περίπτωση, η απόφαση των ασφαλιστικών μέτρων παύει να ισχύει εξήντα ημέρες μετά την επίδοσή της ως προς τις απαιτήσεις που δεν καλύπτονται από την εκκρεμοδικία της τακτικής αγωγής [Κ. Μπέης, Πολιτική Δικονομία – Ασφαλιστικά μέτρα, αρ. 729, σελ. 684 επ., Καλλιρόης Παντελίδου, Η προσωρινή έννομος προστασία του ανηλίκου, Δίκη 2003, 758, 11604/1997 ΜΠΑθ (Κράνης), Αρμ. 1998, 976, βλ. επίσης Τριανταφυλλίδη, Προσωρινή επιδίκασις απαιτήσεως, ΕλλΔνη 24 (1983), 934, κατά τον οποίο ο ενάγων οφείλει να περιλάβει στην αγωγή και το προσωρινώς επιδικασθέν ποσό, χωρίς να μπορεί να το συμψηφίσει προς το συνολικώς αιτούμενο, Χαμηλοθώρη, Ασφαλιστικά μέτρα, σελ. 287 παρ. 1243]

Δηλαδή η διαγνωστική δίκη που υποχρεωτικά πρέπει να ακολουθήσει πρέπει να αφορά το ουσιαστικό δικαίωμα εκείνο προς εξασφάλιση του οποίου έχει διαταχθεί το ασφαλιστικό μέτρο. Συνεπώς, πρέπει να υπάρχει ταυτότητα μεταξύ του δικαιώματος που είναι αντικείμενο της διαγνωστικής δίκης και του δικαιώματος που είναι αντικείμενο της δίκης των ασφαλιστικών μέτρων.

Η αποδυνάμωση της απόφασης των ασφαλιστικών μέτρων συνεπάγεται την αποδυνάμωσή της και ως εκτελεστού τίτλου, με αποτέλεσμα τυχόν εκτέλεσή της να συνεπάγεται ακυρότητα του τίτλου και της απαίτησης και η επιβληθείσα εκτέλεση να πάσχει ακυρότητας.

Επιπλέον υπό το ισχύον δίκαιο δεν αναγνωρίζεται αυτοδικαίως επερχόμενη ακυρότητα των πράξεων της εκτελέσεως. Κατά συνέπεια το συμφέρον του καθ’ ου τα ασφαλιστικά μέτρα καθιστά επιτακτική ανάγκη τη δικαστική αναγνώριση της επέλευσης της αυτοδίκαιης άρσης τους μετά την πάροδο της προθεσμίας του άρθρου 729 παρ. 5 ΚΠοΛΔ και τη συνακόλουθη ακύρωση της επισπευδόμενης με βάση αυτά αναγκαστικής εκτέλεσης.(ορ. Μ. Περάκη, Σκέψεις πάνω στην άσκηση αναγνωριστικής ανακοπής κατά εκτέλεσης απόφασης ασφαλιστικών μέτρων που έχουν αυτοδικαίως αρθεί βάσει του άρθρου 693 ΚΠολΔ, ΕφΑΔ 2009, σελ. 1043, κατ’ ανάλογη εφαρμογή με το άρθρο 729 παρ. 5 ΚΠολΔ).

Συνοψίζοντας, στην περίπτωση εκτέλεσης βάσει απόφασης ασφαλιστικών μέτρων που επιδικάζει προσωρινά απαίτηση, εάν δεν ασκήθηκε εμπρόθεσμα τακτική αγωγή για το σύνολο ή ακόμη και για μέρος της προσωρινά επιδικασθείσας απαίτησης, χωρεί άσκηση ακυρωτικής ανακοπής κατά της εκτέλεσης που επισπεύδεται βάσει του τίτλου (του οποίου η εκτελεστότητα έχει αποδυναμωθεί, κατά τα ανωτέρω) με αίτημα αφενός την αναγνώριση της αποδυνάμωσης του εκτελεστού τίτλου και αφετέρου την ακύρωση της βάσει αυτού επισπευδόμενης εκτέλεσης.

Αικατερίνη Α. Βασιλοπούλου

Δικηγόρος Αθηνών

Master 2 Université Toulouse I